J.K. Rowling is Robert Galbraith. Zogezegd was de debuterende en bejubelde auteur van de thriller The Cuckoo's Calling een voormalige militair - tot 2003 lid van de Britse Royal Military Police - maar dat blijkt nu larie. Achter de schrijversnaam blijkt Harry Potterbedenkster J.K. Rowling schuil te gaan. Dat bracht de Britse krant The Sunday Times aan het licht.

The Cuckoo's Calling kwam uit in april en kreeg lovende recensies. Galbraith werd vergeleken met Ruth Rendell en PD James en iemand schreef dat zijn boek "hem er terug aan had herinnerd waarom hij verliefd was geworden op het thrillergenre."

In The Cuckoo's Calling onderzoekt een oorlogsveteraan die privédetective is geworden na de zelfmoord van een model. "Een sprankelend debuut", klonk het in één krant, "prachtig geschreven en heel erg meeslepend", in een andere.

Net daarom werd The Sunday Times achterdochtig. Hoe kon het dat een voormalig militair met zo'n matuur debuut op de proppen kwam?

Het spoor leidde naar J.K. Rowling, die in de krant met spijt in het hart toegeeft dat zij het was die dat 'sprankelende debuut' geschreven had.

"Ik had dit geheim graag wat langer voor mezelf gehouden", zegt de schrijfster en multimiljonair in The Sunday Times. "Robert Galbraith zijn was een bevrijdende ervaring. Het was geweldig om zonder hype of verwachtingen te kunnen publiceren en het was een puur genot om reacties te krijgen onder een andere naam."

Het contrast met de reacties op The Casual Vacancy, de eerste roman voor volwassenen die Rowling wel in eigen naam publiceerde, is groot. Terwijl dat opvallend duistere boek door een deel van de recensenten neergesabeld werd als "saai", overtuigde ze met The Cuckoo's Calling wel het hele gild critici.

Wel werden er maar 1.500 exemplaren met hardcover van verkocht, een wel heel bescheiden aantal tegenover de miljoenenoplages van de Harry Potterboeken. Nu Rowling 'ontmaskerd' is, zou de verkoop echter in sneltempo kunnen stijgen.

Volgend jaar brengt de schrijfster een vervolg op The Cuckoo's Calling uit, vermoedelijk nog steeds haar geliefde pseudoniem hanterend.

Hide text

'Robert is een van mijn favoriete namen, en Robert Kennedy is mijn held. Ik had de naam gelukkig nog niet gebruikt in een Potter-boek. En Galbraith? Ik weet het niet. Als kind wilde ik Ella Galbraith heten, maar vraag me niet waarom.' J.K. Rowling beantwoordt een aantal vragen over haar alter ego Robert Galbraith, onder wiens naam ze haar krimi-debuutThe cuckoo's calling in april publiceerde.

Maar waarom wilde Rowling, auteur van zeven uiterst succesvolle boeken over leerling-tovenaar Harry Potter, een mannelijk alter ego? Omdat ze iemand wilde die zo ver mogelijk van haar stond, en dan is een man een evidente keuze. 'Ik ben er trots op dat mijn uitgever David Shelley, toen ik hem vertelde dat ik dat boek geschreven had, meteen zei dat hij nooit had kunnen denken dat een vrouw dit geschreven had.'

Van The cuckoo's calling gingen, alles bij elkaar gerekend, 8.500 exemplaren over de toonbank. Tot het moment dat de identiteit van de auteur ontdekt werd natuurlijk. Toen er ook voorstellen binnenliepen voor televisiebewerkingen werd de situatie complex, aldus Rowling. Om er schalks aan toe te voegen dat ze meer boeken verkocht als krimi-man dan in eenzelfde periode als auteur van haar eerste Potter-boek.

Kreupele militair

Rowling vertelt in het 'interview' dat ze al heel lang detective­romans leest en dat de meeste Harry Potter-boeken eigenlijk ook ­whodunits zijn. Ze is van plan om nog meer boeken te schrijven over Cormoran Strike, steeds onder haar pseudoniem. Het tweede boek is trouwens al klaar en verschijnt volgend voorjaar.

Rowling vertelt ook over haar beslissing om een kreupele militair als hoofdpersonage te nemen. Die keuze maakte het aannemelijk dat Robert Galbraith niet in publiek wilde verschijnen of op de foto wilde. Maar hoe kwam Rowling zoveel over het onderwerp te weten?

'Ik heb heel wat ex-militairen geïnterviewd', aldus de schrijfster. 'Verschillende mensen hebben me geholpen om de hele achtergrond van mijn personage samen te stellen. De carrière en ervaringen van Cormoran Strike zijn gebaseerd op feitelijke verhalen van echte soldaten. Ik heb Strike de kwaliteiten gegeven die ik aantrof bij de militairen die ik het best ken: een sterk karakter, zwarte humor, veerkracht en vindingrijkheid.'

Rowling onderzocht ook hoe een knie-amputatie uitgevoerd werd en bezocht een heleboel Londense pubs. Waarom het verhaal zich niet afspeelt in 'haar' Edinburgh? 'Daar lopen al zoveel detectives rond. En ik heb lange tijd in Londen gewoond, onder meer in mijn twintiger jaren, en over die stad kan je je hele leven schrijven.'

En dan de wantrouwige vraag. Is het hele gedoe met een pseudoniem niet gewoon goeie marketing? Rowling: 'We hadden een labyrint van plannen uitgewerkt om mijn identiteit te verbergen. Ik wilde totaal niet ontdekt worden. Dat ik de naam Robert Galbraith hanteerde, was om rustig te kunnen werken, wat mijn favoriete aspect van het schrijverschap is. Als ik wilde verkopen, had ik toch meteen onder mijn eigen naam gepubliceerd?'

Hide text

J.K. Rowling betreurde deze week dat ze zo snel ontmaskerd werd als auteur vanThe cuckoo's calling. Ze had het een 'bevrijdende' ervaring gevonden om vrij en vrank te schrijven als een onbekende auteur en af te wachten hoe het boek ontvangen zou worden. Het handvol recensies van de misdaadroman was positief en collega-auteur Val McDermid liet weten dat zij door dit soort boeken verliefd was geworden op het genre. Maar sommigen opperden meteen dat het boek voor een debuut uitzonderlijk goed geschreven was. Een professor uit Oxford ontdekte dankzij linguïstische software dat de stijl van Galbraith wel erg sterk leek op die van Rowling. Weg mysterie.

Nadat ze de Harry Potterreeks had voltooid, gaf J.K. Rowling aan dat ze wel zin had in een misdaadverhaal. Vorig jaar publiceerde zeEen goede raad, haar 'eerste roman voor volwassenen'. De kritiek was verdeeld en hoewel het boek redelijk verkocht, bleef de hype uit. Maar kun je een boek van de beroemdste auteur ter wereld nog onbevooroordeeld lezen? Vandaar wellicht dat Rowling zich eens wilde verschuilen achter het pseudoniem van een ex-militair met twee kinderen. Die informatie is door de uitgeverij van haar website gehaald; er staat nu te lezen dat Galbraith het pseudoniem is van J.K. Rowling, 'auteur van de Harry Potterreeks'.

Klassiek

Na alle heisa blijft alleen het boek over en de vraag of Rowling er goed aan deed om een misdaadverhaal te schrijven. Het antwoord is ja.The cuckoo's calling is een ongemeen sterke misdaadroman die op een haast perfecte manier gebruik maakt van de geplogenheden van het genre zonder te vervallen in clichés. Dat komt vooral omdat het boek stilistisch erg sterk is. Rowling heeft zich zichtbaar geamuseerd. Het schrijfplezier merk je op elke bladzijde.

Alles is klassiek aan het boek: de opbouw, de intrige en de personages, tot en met de vreemde voornaam van het hoofdpersonage Cormoran Stike - zie ook Endeavour Morse of Werenfried Witse. Stike is een ex-militair die een onderbeen verloor in Afghanistan en zonder veel succes probeert te overleven als privédetective. Zijn vriendin heeft hem buitengezet, hij heeft schulden en hij krijgt dreigbrieven van een van zijn weinige klanten omdat de man hem ervan verdenkt te rotzooien met zijn vrouw. Dan verschijnt John Bristow in zijn kantoor/slaapkamer. Hij is een telg van een rijke familie en wil dat Strike de dood van zijn zus, supermodel Lula Landry, onderzoekt. Zij viel van het balkon van haar Londense penthouse. De politie concludeerde volgens hem te snel dat het zelfmoord was.

Het verhaal is heel zorgvuldig uitgewerkt. Een groot deel van het boek bestaat uit de gesprekken die Strike heeft met de vele mensen die zwermden rond Lula, een getroebleerde jonge vrouw met een bipolaire stoornis. Heel slim wordt ontrafeld wat haar complexe geschiedenis is en hoe jaloerse familieleden, foute vrienden, megalomane ontwerpers en filmregisseurs met dollartekens in hun ogen haar leven domineerden. Natuurlijk zijn er geheimen die uitgespit moeten worden, net als in het leven van Cormoran Strike, die de zoon is van een middelmatige popster en een groupie die niet naar hem omkeek.

Sidekick

Het is verbazend hoe doordacht Galbraith/Rowling alle conventies van het genre naar haar hand zet om een verhaal te vertellen dat geen moment verveelt. Zelfs de obligate sidekick van de speurder is present: Robin Ellacott, de interimsecretaresse van Strike, die met haar frisse kijk op de zaak en haar bijna naïeve doortastendheid het verhaal humor en lichtheid geeft. Ook het klassieke spel van aantrekken en afstoten tussen de twee wordt perfect gespeeld.

Dat de Engelse critici zich lovend uitlieten over het boek, zonder dat zij wisten wie zich achter het pseudoniem van Robert Galbraith verschool, is perfect te begrijpen.The cuckoo's calling is een goed geschreven misdaadverhaal. Dat de rest van de wereld dit boek nu zal lezen als het werk van Rowling maakt in wezen niet veel uit. Na een paar bladzijden ben je vergeten dat zij de auteur is, en geraak je verdiept in het verhaal en de personages.

Het enige wat opvalt is dat er vaak verwezen wordt naar hoe beroemd zijn een zware hypotheek legt op het leven van iemand. Hier hoor je wellicht de stem van Rowling, die altijd geworsteld heeft met haar faam. Daarom is het begrijpelijk dat ze voor dit boek een pseudoniem koos. Robert Galbraith zal blijven bestaan, heeft ze verzekerd. Er zullen nieuwe boeken van hem volgen, met Strike en Ellacott in de hoofdrollen. Wanneer ze zo goed zijn als het eerste, zal het feit dat achter Galbraith een beroemde schrijfster zit, slechts een voetnoot in de recensies zijn. Zo hoort het.

De vertaling 'Koekoeksjong' verschijnt in het najaar bij De Boekerij.

De auteur: ex-militair die blijkt beroemdste schrijfster van de planeet te zijn.

Het boek: een supermodel valt van een balkon. Zelfmoord of moord? Een speurder met een beenprothese bijt zich vast in de zaak.

ONS OORDEEL: een gelaagde en geslaagde misdaadroman die op een intelligente manier met de conventies van het genre speelt.

Hide text

Jackpot voor uitgeverij ­Meulenhoff Boekerij! Nog voor de wereld wist dat Robert ­Galbraith een nom de plume van J.K ­Rowling is, kocht adjunct­uitgever Rienk Tychon de Nederlandse vertaalrechten op The cuckoo's calling. En nee, hij wist ook van niets. De uitgeverij, onderdeel van de Lannoo-groep, gaf ook ­Rowlings eerste roman voor volwassenen uit, maar er is geen sprake van voorkennis, zegt Tychon. 'Doordat we Een goede raad uitgaven, hebben we een goede relatie met ­Rowlings agent, maar dat is alles. Haar agent stuurde ons het boek op, exclusief, en zei er alleen bij dat hij graag wou dat wij het uitgaven. De enige die wist hoe de vork in de steel zat, was de Engelse uitgever, die Rowling begeleidde bij het schrijven.'

Tychon las het manuscript en zag dat hij een heel goede misdaadroman in handen had. ­'Cormoran Strike is een invalide Afghanistanveteraan, een echte anti-held. Al lezend krijg je meer en meer sympathie voor hem. Ik voelde snel dat dit een hoofdpersoon is die een reeks kan dragen.'

Toch was Tychon totaal verrast toen een collega hem zondagochtend signaleerde dat Twitter gonsde van het nieuws. 'Nu ik het weet, kan ik wel zien dat The cuckoo's calling dezelfde sterke punten heeft als het andere werk van Rowling. Er is dat sterke hoofdpersonage en er zijn straffe plotwendingen. En ze kan heel goed een plaats en een sfeer beschrijven. Dit boek speelt in Mayfair, een chique Londense wijk, en die weet ze heel goed op te roepen.'

De vertaling is in de maak en wordt eind dit jaar in de boekhandel verwacht. Ze zal onder de naam Robert Galbraith verschijnen, zoals Rowling het wil. In welke oplage is nog niet beslist. Aangezien er van Een goede raad zo'n 130.000 verkocht werden en een misdaadroman een groter bestsellerpotentieel heeft, zijn de verwachtingen hoog gespannen. De Engelse editie, waarvan alle 1.500 exemplaren de deur uitvlogen sinds het nieuws bekend raakte, is in herdruk. Het boek voert ook de Kindle-bestsellerlijst aan.

Een nieuwe reeks, in het populaire genre van de misdaadroman, van de hand van de schrijfster van de Harry Potter-reeks: dat is in uitgeversland zoiets als de lotto winnen. Zeker omdat Meulenhoff Boekerij de rechten kon kopen toen het nog om een debuut van een nobele onbekende ging. Tychon wil niet zeggen hoeveel hij voor de vertaalrechten betaald heeft, maar allicht kwam hij ervan af met een paar duizend euro - een normaal bedrag voor de vertaalrechten op een debuut. ­Tychon wil wel bevestigen dat het in elk geval een enorm verschil is met het bedrag dat Meulenhoff Boekerij op tafel legde voor Een goede raad. Daarover wordt wel eens gefluisterd dat er minstens een miljoen euro is betaald, in een slopende veiling tussen Nederlandse uitgevers. Altijd leuk om dan even terug te denken aan het begin van ­Rowlings carrière, toen ze haar tovenaar aan de straatstenen niet kwijt kon.

Hide text

'Een bevrijdende ervaring', zo noemt succesauteur J.K. Rowling de publicatie in april jongstleden van haar eerste misdaadroman The cuckoo's calling. Ze publiceerde hem onder de naam 'Robert Galbraith' en oogstte er mooie lof door bij kranten als The Times, die een goeie honderd woorden over had voor dit 'sprankelende debuut'.

Niemand vermoedde dat achter deze debuutroman de schrijfster van de Harry Potter-reeks schuil ging. Dat Rowling met het idee speelde om een misdaadroman te schrijven, was bekend, maar de sterk gehypete publicatie van haar eerste roman The casual vacancy in september 2012 had blijkbaar iedereen in de waan gebracht dat ze daar voorlopig niet aan toe was.

De krant The Times reageerde echter alert op het algemene gevoel dat de auteur van de nieuwe detectiveroman geen debutant kon zijn. Daarvoor schreef 'hij' te goed en was 'hij' te gedetailleerd in zijn omschrijving van vrouwenkleren. Diverse andere misdaadauteurs hadden hun verbazing uitgedrukt over de volwassen stijl van de nieuwkomer.

De krant onderzocht de uitgeversstructuur achter het boek en ontdekte dat de onbekende auteur dezelfde literaire agent en uitgever had als Rowling. Bovendien was het onwaarschijnlijk dat die uitgever, David Shelley, zich als senior bij de uitgeverij Little, Brown met een debutant zou bezighouden.

Daarop liet de krant het nieuwe boek door taalkundige experten vergelijken met andere boeken, waaronder Potter-romans en The Casual Vacancy. De analyse wees duidelijke parallellen aan tussen de boeken die van Rowling bekend waren, en The cuckoo's calling.

Feedback

Gisteren gaf J.K. Rowling dan toe dat zij, en niet een veiligheidsexpert, de schrijfster was achter Robert Galbraith.

Voor Rowling komt de ontdekking van het mysterie een beetje vroeg. 'Ik had gehoopt om het wat langer geheim te kunnen houden. Het was geweldig om iets op de markt te kunnen brengen zonder dat daar verwachtingen aan waren gekoppeld, en om feedback te krijgen onder een onbekende naam.'

Het nieuwe boek voert een nieuwe privédetective, Cormoran Strike, op. Hij is een oorlogsveteraan die in Afghanistan zijn been verloren heeft. Volgens de uitgever zijn 's mans ervaringen gebaseerd op die van de auteur en zijn militaire collega's. Hij is een gedeprimeerde figuur: de zoon van een rockster uit de jaren 70, maar nu een man die nauwelijks te eten heeft en in zijn kantoor leeft.

Strike heeft veel schuldeisers en nog maar één opdracht: hem wordt gevraagd om een ongeval te onderzoeken van het tengere supermodel Lula Landry, dat van een balkon in de Londense wijk Mayfair is gevallen. Hij belandt in een wereld van superrijken, jetset en rockmuziek en wordt overgeleverd aan allerlei verleidingen.

Van de roman werden in de hardback-editie al 1.500 exemplaren verkocht, wat in het wereldje van een 'gezonde bijval' heet te getuigen. Daar komt nu natuurlijk verandering in. Het idee dat Rowling een nieuw personage geschapen heeft, en dat er volgend jaar al een vervolg komt, doet een miljoenenverkoop verwachten.

Van Rowlings vorige roman,The casual vacancy, gingen er in de eerste week alleen al 125.000 stuks over de toonbank. Ondanks vele negatieve kritieken, waren er dat na drie weken in het hele Engelstalige gebied al een miljoen. De website Goodreads kondigde zopas aan dat het boek bovenaan staat op zijn lijst van 'moeilijkst uit te lezen boeken'. Het boek wordt door BBC verfilmd voor volgend jaar.

De Belgische uitgever Lannoo, die met de Meulenhoff Boekerij-groep The casual vacancy in het Nederlands uitgaf als Een goede raad, weet niets over de detectiveroman van de auteur. Over de verkoop van Rowlings debuutroman houdt Matthias Lannoo het erop dat de uitgever 'iets beter verwacht had'.

Hide text

Het verhaal is overbekend: Harry Potter maakte van de werkloze moeder J.K. Rowling als bij toverslag een miljardaire. Maar Joanne Rowling wil meer zijn dan een mediafenomeen, ze wil erkenning als schrijfster. Met 'The Cuckoo's Calling' bewijst ze opnieuw dat ze een volbloed auteur is. En anders dan bij 'Een goede raad' zijn deze keer de critici unaniem lovend.

Rowling publiceerde het boek nochtans onder een pseudoniem: Robert Galbraith (een verwijzing naar de linkse econoom J.K. Galbraith). Toen het uitkwam, was het geen immens verkoopssucces, tot twee weken geleden bekend raakte wie de auteur was. Tot ergernis overigens van Rowling, die het advocatenkantoor dat het pseudoniem lekte, met succes voor de rechtbank sleepte. Op de Nederlandse vertaling is het wachten tot 15 oktober.

'The Cuckoo's Calling' is alweer - net zoals de Potterboeken en zoals 'Een goed raad' - een erg Engels boek, dat gesitueerd is in het Londen van vandaag met zijn immense contrasten. Het rijke en exclusieve Londen van de glamoureuze modewereld naast het arme en noodlijdende Londen van immigranten. Rowling mixt op subtiele manier hoog en laag, blank en zwart, om haar sociale boodschap over te brengen - net zoals haar grote voorbeeld Charles Dickens dat indertijd deed.

Cormoran Strike is een detective aan lager wal, dakloos (hij slaapt in zijn kantoor), met schulden, met een woedende ex-vriendin en een nieuwe interimsecretaresse, Robin, voor wie hij eigenlijk geen werk heeft. Maar dan daagt advocaat John Bristow op. Hij wil de zelfmoord van zijn zus, supermodel Lula Landry, laten onderzoeken. Bristow gelooft niet in die zelfmoord en Strike en Robin komen er al vlug achter dat hij meer dan gelijk heeft.

Rowling schreef een klassieke 'whodunnit' zoals ze tegenwoordig niet meer gemaakt worden. Met een erg klassieke plot en met een relatief beperkt aantal personages waartussen de moordenaar zich schuilhoudt. Wie het is, besef je echter pas als de schuldige in het laatste hoofdstuk de trappen bestijgt naar het kantoor van detective Strike. Rowling heeft immers handig dwaalsporen uitgezet en de motieven van de schuldige verstopt onder de vele losse verhaallijnen die ze op het einde virtuoos samenknoopt.

'The Cuckoo's Calling'is een psychologische thriller die meer aandacht heeft voor de personages en hun achtergrond dan dezer dagen gebruikelijk is. 'The Cuckoo's Calling' is een boek met diepte en met veel psychologisch inzicht. Een boek dat duidelijk de tijd heeft gekregen om te rijpen. En wie kan zich die tijd en dat vakmanschap permitteren in deze overhaastige tijden? J.K. Rowling natuurlijk.

Er is kritiek mogelijk op de roman: Rowling is wel eens overexpliciet. Maar daar staat een enorm plezier tegenover: het plezier om nog eens een echt ouderwets opgebouwd detectiveverhaal te lezen waarin niets aan het toeval overgelaten wordt, en werkelijk elk naadje en draadje van de intrige uitgespit en uitgelegd wordt. Het contrast tussen 'The Cuckoo's Calling' (waarin slechts twee doden vallen, of drie als je het verre verleden meetelt) en de Amerikaanse detectiveromans van het moment (waarin bij wijze van spreken elk hoofdstuk op een moord eindigt) is dan ook immens. Dat is geen klein compliment.
.

BIO

J.K. Rowling

J.K. Rowling (1965) bedacht de figuur van Harry Potter in 1990 tijdens een treinreis van Manchester naar Londen in 1990. Van de zeven Potter-avonturen werden 500 miljoen exemplaren verkocht. Rowling was ook producer van twee van de acht Potter-films. In 2003 bleek J.K. Rowling rijker dan de Britse koningin. Haar vermogen werd in 2010 door Forbes geschat op 1 miljard dollar. Ze is een bekende filantroop. Met 'Een goede raad' en 'The Cuckoo's Calling' probeert ze door te breken als auteur voor volwassenen.

Hide text

Een bekend fotomodel valt van het balkon van haar flat. Zelfmoord, oordelen politie en onderzoeksrechter. Robin Ellacott, die als uitzendkracht een weekje voor detectivebureau C.B. Strike gaat werken, is net gearriveerd als de halfbroer van de overledene op bezoek komt en Strike vraagt onderzoek te doen naar haar dood. Hij gelooft niet in zelfmoord. Robin blijkt een effectieve werkneemster en slaagt erin heel wat informatie te achterhalen terwijl Strike de puinhopen van zijn eigen leven probeert op te ruimen terwijl hij op onderzoek uitgaat. De flap van dit debuutboek belooft veel (de nieuwe P.D. James en Ruth Rendell!), maar het verhaal valt daarna tegen. De ontwikkelingen gaan zo traag, de aandacht voor sfeertekeningen is zacht gezegd zo groot, dat de eigenlijke plot ondergesneeuwd raakt en de als verrassend bedoelde ontknoping weinig verrassends meer heeft. Maar vooral heeft het verhaal te lijden van een excessieve lengte. De figuren Strike en Robin zijn redelijk raak getroffen, net als de vaak allochtone figuren met wie ze te maken krijgen, maar zonder een beetje vaart in het verhaal verzandt het. Kleine druk. Hide text