Misschien met uitzondering van Dracula's Transsylvanië staat de Dood nergens zo in het volle leven als in Mexico - literair gesproken. Bedoeld worden niet al die narco-Netflix-series, het gaat nu even om de folklore. De viering van de Día de los Muertos, die wake voor de overledenen op het kerkhof, als volgens de overlevering de geliefden voor even terugkeren van gene zijde. Groot feest in het katholieke Mexico, groter dan Kerstmis, vol drank en spijs en dans en gezang. Je kunt de Dood ook aanwijzen in de beeldende kunst van Diego Rivera en Frida Kahlo en in romans als Malcolm Lowry's Mexicaanse vertelling Under the Volcano (1947) of in het verzamelde werk van Carlos Fuentes en Octavio Paz.

Mythisch Mexico. Smeltkroes van Maya's en Azteken alsook van Spaanse en Afrikaanse invloeden. Vol van voor ons onbegrijpelijke rituelen, bijgeloof en fantasiefiguren. Langs deze lijnen schreef de Mexicaanse oud-journalist Fernanda Melchor (1982) haar roman Orkaanseizoen (Wereldbibliotheek; € 22,99), die leest als een thriller. Internationaal werd het boek uit 2017 al meermalen bekroond, nu is ook de Nederlandse editie verschenen.

Dat moet voor vertaler Bart Peperkamp geen geringe opgave zijn geweest. Weliswaar is het Latijns-Amerikaanse Spaans wat luier dan het ratelende Spaans, desondanks worden de zinnen als mitrailleurvuur op je afgeschoten. Zinnen van hele pagina's of nog langer, aaneengeregen door komma's, puntkomma's en liggende streepjes. Doordenderen in ongepolijste straattaal. Knap dat de Nederlandse vertaling toon en timbre heeft behouden. Je waant je al snel in het vergeten dorp La Matosa, nabij havenstad Veracruz.

Het begint ermee dat spelende kinderen in het water een verminkt lijk vinden. Het ontzielde lichaam is van de vrouw die in de buurt bekendstaat als de Heks. Voor al je duistere zaakjes - abortus, vervloeking, drugs - kon je bij haar aankloppen in de bouwval aan de rand van het dorp. Maar nu is ze vermoord, en in acht hoofdstukken reconstrueert Fernanda Melchor de gebeurtenissen. Iedere hoofdpersoon - van de jeugdbendeleden Luismi en zijn vriend Brando tot aan de oude chauffeur Munra - krijgt zijn eigen episode.

Ze spreken elkaar regelmatig tegen, het verhaal staat bol van de roddels en onvoorziene twists en aan het slot van deze mozaïekvertelling valt alsnog alles keurig op zijn plaats. Of, keurig? Eerder grimmig, want in dit kleinstedelijk inferno schuilt achter iedere hoek de Dood. Alsook incest, huiselijk geweld, corrupte agenten, potenrammers, dealers en sekswerkers langs de weg naar de olievelden. Luis Buñuels befaamde straatvertelling Los olvidados (1950; De vergetenen) over de zwerfkinderen van Mexico-Stad, is er bijna een goedgemutst sprookje bij.

Een even virtuoze als actuele thriller, gebaseerd op een moordzaak bij Melchor in de buurt. Aanvankelijk wilde ze haar derde boek opzetten à la Capotes non-fictieklassieker In Cold Blood, maar iets zei haar dat het noemen van echte namen uit dit criminele milieu gevaarlijk kon zijn. Dus werd het een roman, en voor de lezer maakt dat niets uit: die begrijpt de felrealistische zedenschets zo ook wel. Niet voor de zwakken van maag, maar dit wordt vast nog eens een rauwe speelfilm.

Daar steekt De dood van Harriet Monckton (De Fontein; € 22,50), ook onlangs in vertaling verschenen, toch wat flets bij af. Dit is eerder zo'n Britse detective, uitgezonden door KRO-NCRV. Degelijk. Bekwaam werk van de gearriveerde thrillerauteur Elizabeth Haynes, maar wel enorm oldskool. Noem het Agatha Christieësk. En wat drinken ze vaak thee. In het dorpje Bromley, in Oost-Londen, wordt in november 1843 bij de kapel het lijk gevonden van de 23-jarige onderwijzeres Harriet: dader onbekend. Hele stadje in rep en roer, en ook hier volgt een mozaïekvertelling. Haar beste vriendin, de schoenlapper, de predikant, een Londense connectie, allemaal komen ze in eigen passages aan het woord. En na ruim 500 pagina's sluit zich het net. Een historische thriller, al evenzeer gebaseerd op tragische feiten. De bekrompenheid van de toenmalige Britse samenleving wordt helder belicht. Net als de onderdanige positie van jonge Britse vrouwen. Maar je moet De dood van Harriet Monckton liever niet direct na Orkaanseizoen lezen, want dat spetterende boek spookt nog dagen door je hoofd.

Masquer le texte

Dit is de tweede roman van de Mexicaanse schrijfster Fernanda Melchor (1982) en de eerste die in het Nederlands is vertaald. In acht hoofdstukken – sommige ultrakort, andere zeer lang – roept de schrijfster een rauwe wereld op die symbool zou kunnen staan voor de Mexicaanse werkelijkheid. Uitgangspunt is de moord op de Heks, een zonderlinge, als vrouw verklede man die regelmatig bezoek krijgt van vrouwen die medische hulp zoeken en van mannen die komen feesten. In pagina’s lange zinnen vertelt de roman de levensgeschiedenissen van de mensen uit de omgeving van de Heks, stuk voor stuk verschoppelingen van een maatschappij die zich niet om hen bekommert. Ze moeten zichzelf dus maar zien te redden. Het tragische is dat ze dat niet met elkaar doen. Het is ieder voor zich. Deze besloten, keiharde wereld krijgt op magistrale wijze gestalte in verhaallijnen vol geweld, eenzaamheid, misbruik, drugs en homofobie, die zich met elkaar verstrengelen tot een hecht geheel dat diepe indruk maakt. Een meesterwerk uit de Spaans-Amerikaanse literatuur. De Engelse vertaling staat op de shortlist van de 'Dublin Literary Award 2021. Masquer le texte